Om tot een besluit te komen, doorloopt een organisatie een beleidscyclus: van beleidsvorming tot uitvoering van beleid. Voor de cliëntenraad is het belangrijk te weten hoe een beleidscyclus verloopt en hoe de raad daar het beste op in kan spelen. Medezeggenschap is immers het beïnvloeden van beleid. Op welke momenten is de kans om invloed op beleid uit te oefenen het grootst?
De beleidscyclus
Medezeggenschap is het beïnvloeden van beleid door het uitbrengen van adviezen. Maar de cliëntenraad kan ook op andere manieren invloed uitoefenen op het beleid. De cliëntenraad kan besluiten om bij een bepaald onderwerp alleen te willen meedenken of helemaal geen invloed uit te oefenen. De cliëntenraad zal dus moeten kiezen wat hij wil. Om goed te kunnen kiezen, is inzicht nodig in het beleid van de organisatie; hoe verlopen beleidsprocessen en hoe kan de cliëntenraad daarop insteken?
Beleid is het doelgericht denken en handelen van een organisatie of organisatieonderdeel, om daarmee problemen op te lossen, te verminderen of te voorkomen. Beleid kan antwoord geven op de volgende vragen:
- Wat willen we bereiken?
- Wanneer willen we het bereikt hebben?
- Hoe gaan we het proberen te bereiken?
- Met welke middelen?
- Wie is hiervoor verantwoordelijk?
- Wanneer is de evaluatie?
Kenmerken van een beleidscyclus
Beleid kan op allerlei manieren worden ingevuld. Kenmerken van een gangbare beleidscyclus van een organisatie zijn:
- Dynamiek. Het beleidsproces heeft een eigen dynamiek, een eigen interne kracht: van het één komt het ander.
- Wederzijdse beïnvloeding. Er is een uitwisseling tussen enerzijds mensen en groepen die meedoen aan het proces en anderzijds factoren die bij het proces horen, zoals macht en informatie.
- Verloop. Er is sprake van een verloop: een opeenvolging van gebeurtenissen.
- Patroon. Het beleidsproces heeft een vast patroon: de deelprocessen of fasen.
- Cyclisch. Het beleidsproces verloopt cyclisch, vaste patronen herhalen zich.
- Onvoorspelbaar. Het beleidsproces verloopt lang niet altijd lineair en rationeel. Mensen geven vorm aan de beleidscyclus en er zijn vaak meerdere belangen mee gemoeid.
Fasen van een beleidscyclus
Een beleidscyclus heeft het volgende vaste patroon, ofwel de volgende fasen:
