De cliëntenraad en de raad van toezicht

De raad van toezicht houdt intern toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken van de zorgaanbieder. Als de zorgaanbieder een vennootschap (BV of NV) is, gebeurt het intern toezicht door een raad van commissarissen. Goed intern toezicht bij de zorgaanbieder vraagt om specifieke aandacht voor de belangen van cliënten.

Rechten cliëntenraad

De Wmcz 2018 kent aan de cliëntenraad een aantal rechten toe ten aanzien van de interne toezichthouder:

• Tenminste één lid van de raad van toezicht wordt benoemd op voordracht van de cliëntenraad.
• De raad van toezicht en de cliëntenraad overleggen minimaal één keer per jaar met elkaar.
• De cliëntenraad heeft adviesrecht over de profielschets van de raad van toezicht.

Bindende voordracht van tenminste een lid

De Wmcz 2018 bepaalt dat zorgaanbieders in hun statuten regelen dat tenminste één lid van de raad van toezicht wordt benoemd op voordacht van de cliëntenraad. De voordracht van de cliëntenraad is bindend. Dat wil zeggen dat de kandidaat die de raad voordraagt, benoemd wordt, tenzij hij niet voldoet aan de statutaire eisen waaraan alle leden van de raad van toezicht moeten voldoen.

Het staat de zorgaanbieder vrij om de cliëntenraad een grotere invloed op zijn beleid te geven dan het doen van een bindende voordracht voor één lid van het toezichthoudende orgaan. De zorgaanbieder kan bijvoorbeeld besluiten om de cliëntenraad in staat te stellen om óók voor andere leden een (al dan niet bindende) voordracht voor een lid te doen.

Een door de cliëntenraad voorgedragen lid zit ‘zonder last of ruggespraak’ in de raad van toezicht. Dit betekent dat de cliëntenraad geen opdracht of standpunten kan meegeven, en dat het voorgedragen lid niet verplicht is om met de cliëntenraad over onderwerpen te overleggen. Wel mag de cliëntenraad verwachten dat het voorgedragen lid zich inzet om aandacht te vragen voor het cliëntenperspectief en om dit op een constructieve manier te verwoorden.

Advies over profielschets

Naast het bindend voordrachtsrecht bepaalt de Wmcz 2018 dat besluiten over de profielschets van leden van de raad van toezicht onder het adviesrecht van de cliëntenraad vallen.

Overleg cliëntenraad en raad van toezicht

De Wmcz 2018 bepaalt dat de cliëntenraad en de raad van toezicht tenminste één keer per jaar met elkaar overleggen. Wat tijdens dit overleg aan de orde komt, laat de wet in het midden. De raad van toezicht en de cliëntenraad kunnen dit zelf bepalen. Wel bepaalt de Wmcz 2018 dat de raad van toezicht de cliëntenraad ten minste één keer per jaar informeert over wat hij heeft gedaan met de inbreng van de cliëntenraad tijdens hun overleg. Dit kan de raad van toezicht schriftelijk doen of mondeling tijdens het volgende overleg met de cliëntenraad. De Governancecode Zorg geeft aan dat de raad van toezicht met de cliëntenraad kan overleggen zonder dat de raad van bestuur daarbij aanwezig is, als dat voor de uitoefening van de toezichtfunctie wenselijk is of als de cliëntenraad heeft kenbaar gemaakt daar behoefte aan te hebben.